Prawo o ruchu drogowym

Od 1 czerwca 2021 roku kierowcy muszą ustąpić pierwszeństwa pieszym znajdującym się lub zbliżającym się do przejścia. Jednocześnie osoby, które będą przechodzić przez popularną zebrę, nie będą mogły w tym czasie rozmawiać przez telefon komórkowy. To najważniejsze zmiany przepisów dla pieszych i kierowców, jakie wejdą w życie w tym roku.

Z policyjnych danych wynika, że w 2020 roku kierowcy byli sprawcami 89,2% wypadków drogowych. Z kolei 5,9% zdarzeń spowodowali piesi, a w 1% przypadków wina leżała po obu stronach. Czy zmiana przepisów poprawi bezpieczeństwo na polskich drogach?

Jakie przepisy zmienią się dla pieszych?

W zeszłym roku doszło do 2871 wypadków na przejściach dla pieszych. Nowelizacja Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, która wchodzi w życie 1 czerwca 2021 roku, ma za zadanie zwiększyć bezpieczeństwo zarówno kierowców, jak i pieszych. Do tej pory fragment regulujący tę kwestię brzmiał następująco: 

Art. 13 Przechodzenie pieszego przez jezdnię

1. Pieszy, przechodząc przez jezdnię lub torowisko, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność [...] Pieszy znajdujący się na tym przejściu ma pierwszeństwo przed pojazdem.

Art. 14 Zabronione zachowania pieszego

Zabrania się:
1) wchodzenia na jezdnię:
a) bezpośrednio przed jadący pojazd, w tym również na przejściu dla pieszych,
b) spoza pojazdu lub innej przeszkody ograniczającej widoczność drogi;

Po nowelizacji, drugi z nich pozostaje bez zmian, pierwszy natomiast zyskuje następujące brzmienie:

Art. 13 Przechodzenie pieszego przez jezdnię
1. Pieszy znajdujący się na przejściu dla pieszych ma pierwszeństwo przed pojazdem. Pieszy wchodzący na przejście dla pieszych ma pierwszeństwo przed pojazdem, z wyłączeniem tramwaju

Na czym w praktyce polega zmiana dotycząca przechodzenia pieszego przez pasy?

Jeszcze w fazie rozważań nowelizacja ta budziła wiele kontrowersji, głównie wśród kierowców zwracających uwagę na to, że piesi będą teraz stwarzać niebezpieczne sytuacje na drodze, gdyż „będą mogli wszystko”. Nie znajduje to jednak odzwierciedlenia w rzeczywistości, bo wciąż obowiązuje ich niezmieniony art. 14 mówiący, że:

Zabrania się:
1) wchodzenia na jezdnię:
a) bezpośrednio przed jadący pojazd, w tym również na przejściu dla pieszych

Nie ma więc ryzyka, że pieszy nagle wbiegnie pod koła samochodu, a kierowca zostanie uznany za winnego tego zdarzenia. W takiej sytuacji sprawcą wypadku pozostaje wciąż osoba, która wkroczyła na jezdnię nie upewniając się uprzednio, że jest to bezpieczne.

Nie zmienia to faktu, że po wejściu w życie nowych przepisów, kierowców czeka spora zmiana. Chodzi tu mianowicie o konieczność ustępowania pierwszeństwa nie tylko tym pieszym, którzy już są na pasach, ale także tym, którzy na nie wchodzą. Kierujący pojazdami muszą zatem zachować większą ostrożność w okolicy przejść i odpowiednio zwolnić. W nowelizacji Ustawy zawarto fragment nakazujący ograniczenie prędkości w pobliżu przejść dla pieszych, który brzmi następująco:

Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejścia dla pieszych, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność, zmniejszyć prędkość tak, aby nie narazić na niebezpieczeństwo pieszego znajdującego się na tym przejściu albo na nie wchodzącego i ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na tym przejściu albo wchodzącemu na to przejście, z zastrzeżeniem ust. 1a.

W miejscach, w których występuje duże natężenie przejść dla pieszych, kierowcy powinni dostosować sposób jazdy do nowych przepisów. Wyjątkiem od powyższej zasady są przejścia przy torowiskach, na których wciąż to pieszy musi ustąpić pierwszeństwa tramwajowi, a nie odwrotnie.

Jakie nowe ograniczenia nakłada na pieszych zmiana w kodeksie ruchu drogowego?

Dość rewolucyjne zmiany dotkną również samych pieszych, którzy od 1 czerwca 2021 roku nie mogą przechodzić przez pasy czy torowisko i jednocześnie korzystać z telefonów komórkowych lub innych urządzeń elektronicznych. Ma to na celu zwiększenie ich bezpieczeństwa. Smartfony rozpraszają uwagę i sprawiają, że piesi nie zachowują podstawowych zasad ostrożności na drodze. Ustawa precyzuje to w następujący sposób:

Art. 14 Zabronione zachowania pieszego
Zabrania się:
8) korzystania z telefonu lub innego urządzenia elektronicznego podczas wchodzenia lub przechodzenia przez jezdnię lub torowisko, w tym również podczas wchodzenia lub przechodzenia przez przejście dla pieszych – w sposób, który prowadzi do ograniczenia możliwości obserwacji sytuacji na jezdni, torowisku lub przejściu dla pieszych.

Jakie przepisy zmienią się dla użytkowników hulajnóg elektrycznych?

Oprócz powyższych zmian, uregulowana prawnie została również budząca wiele kontrowersji kwestia hulajnóg elektrycznych i innych urządzeń transportu osobistego (UTO). Nowe przepisy obowiązują od 20 maja 2021 roku. Na jakie zmiany powinni się przygotować ich użytkownicy?

Przede wszystkim hulajnogami można będzie poruszać się po ścieżkach rowerowych lub wydzielonych pasach ruchu dla rowerów z prędkością do 20 km/h. W przypadku ich braku, kierujący będzie mógł skorzystać z jezdni, ale tylko wtedy, jeśli obowiązuje na niej ograniczenie prędkości do 30 km/h. W pewnych sytuacjach będzie można jeździć hulajnogą elektryczną po chodniku, ale:

• trzeba zachować przy tym szczególną ostrożność,
• musi to być chodnik przy drodze z ograniczeniem prędkości do 30 km/h, przy którym brakuje ścieżki rowerowej i wydzielonego pasa do ruchu rowerów,
• użytkownik hulajnogi musi ustępować pierwszeństwa pieszym.

Jakie inne zmiany będą obowiązywać kierowców od 1 czerwca 2021 roku?

Choć powyższe zmiany budzą najwięcej emocji, to nie wszystko, co czeka kierowców na początku czerwca. W ramach tej samej nowelizacji wprowadzony zostaje bowiem stały limit prędkości w terenie zabudowanym. Będzie można poruszać się po nim mając na liczniku maksymalnie 50 km/h, bez względu na porę dnia. Do tej pory nocą można było jeździć o 10 km/h szybciej niż za dnia.

Uregulowana została również tzw. „jazda na zderzaku”. Wraz ze zmianami kierowcy zostaną zobowiązani do zachowywania określonej odległości od poprzedzającego samochodu podczas jazdy po drodze ekspresowej i autostradzie. Powinna ona wynosić połowę prędkości, z którą porusza się samochód. Jak to wygląda w praktyce? Np. przy 120 km/h na liczniku, trzeba będzie jechać co najmniej 60 m od pojazdu znajdującego się z przodu.

Autor artykułu: Kamil Sztandera